Page 19 - Limbang_Book
P. 19
Manuskrip Rangau
sebuah empayar Melayu di sekitar Teluk Brunei. Pada zaman awal itu, seperti Trusan. Kedudukan kawasan ini
juga empayar lain di Kepulauan Melayu, telah dipengaruhi oleh budaya tidak begitu jelas sama ada dalam
Hindu dari India. Dalam hal ini penemuan golden hoard of Limbang kategori tulin atau kerajaan. Dalam
yang terdiri dari 25 barangan emas, termasuk patung Ganesa, pada tahun perjanjian pengambilan kawasan ini
1899 dan batu nisan di Buang Abai yang mempunyai tulisan dalam hurufiah Brooke telah merujuk kepada Sultan
Sanskrit di Limbang adalah bukti terdapat sebuah petempatan yang penting Abdul Mumin dan kemudian dengan
sebelum kedatangan agama Islam. Ukiran pada artifak itu menunjukkan Pengiran Temenggong Hashim pada
pengaruh Jawa abad ke-12 hingga ke-13. tahun 1884.
Di Lawas pengaruh budaya dari kawasan budaya Melayu sebelah barat itu pula
terdapat pada nama geografi yang mungkin ada kaitan dengan yang terdapat di Limbang
Sumatera seperti Lawas sama dengan Padang Lawas dan Berayong mirip Pagar
Ruyong yang ada kaitan dengan empayar awal Srivijaya. Daerah yang sekarang dinamakan Limbang
pada asalnya terdiri dari dua bahagian. Pertama adalah kawasan di sebelah
Dengan adanya kesan-kesan yang tua itu maka Bahagian Limbang telah kanan Sungai Limbang adalah kuripan milik keturunan Sultan Hashim
menerima pengaruh tamadun yang lebih besar, khususnya Kesultanan Melayu Jalilul Alam; kedua Sungai Pandaruan pula adalah tulin Pengiran Muda
Brunei. Penduduk awal Melayu di kawasan yang tidak jauh dari Teluk Damit Mohamad Tajudin anak kepada Pengiran Muda Hashim. Brooke
Brunei telah membina tamadun awalnya sebelum penduduk lain berhijrah telah mengambil kawasan Sungai Limbang dan Pangkalan Tarap pada tahun
dari kawasan pedalaman yang sekarang termasuk dalam Kalimantan, 1890 sedangkan Sungai Pandaruan telah dibeli lebih dari Alfred Everett pada
Indonesia. tahun 1885 dan dibeli oleh Brooke pada tahun 1913.
Dalam sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Brunei, empayarnya telah Sungai Limbang dan Pangkalan Tarap telah menjadi sebuah daerah pada
dibahagikan kepada berbagai kategori. Secara umumnya terdapat dua kategori 17 Mac tahun 1890. Seperti Trusan, Sungai Limbang dan Pangkalan
besar iaitu hamba yang pindah-randah dan sungai yang berbentuk kawasan Tarap (mulai dikenali sebagai Limbang saja) telah dimasukkan dalam
yang takmudahalih. Sehubungan dengan itu rakyat jelata adalah di bawah Bahagian Keempat bersama Baram dan Kidurong. Pegawai Daerah
naungan seorang sultan atau pengiran saja walaupun mereka berpindah-randah pertama ialah O.F. Ricketts yang akan bertugas lama di sini. Seperti di
manakala sungai kekal di bawah seorang sultan atau pengiran. Semua kuasa tempat lain di Sarawak, Ricketts telah membina sebuah kubu yang siap
pentadbiran hamba dan sungai adalah atas anugerah sultan dan bersifat pada tahun 1897 tetapi berbeza dengan di tempat lain kubu ini tidak
kekal turun-temurun. Dalam pada itu sungai pula dipecah kepada 3 jenis, diberi nama, hanya dikenali sebagai Kubu. Di samping itu kawasan Sungai
iaitu kerajaan, kuripan dan tulin. Sungai Pandaruan juga lenyap sebagai daerah berasingan kerana dimasukkan dalam
kerajaan ialah kawasan di bawah kuasa Daerah Limbang.
sultan yang memerintah; kuripan ialah
kawasan yang turun-temurun kepada
waris bekas sultan dan kuripan dan Lawas
tulin ialah kawasan yang dianugerahkan
kepada wazir dan cheteria Brunei yang Beberapa tempat di Daerah Lawas pada masa dahulu adalah dalam hak
turun-temurun. tulin. Punang adalah hak tulin kepunyaan Pengiran Muhamad Tali
Bongsu bin Pengiran anak Mat Daud; Siang-Siang hingga Kuala Bunbun
adalah hak tulin kepada Pengiran Tajudin Hitam bin Pengiran Pemanca;
Trusan Pengiran Anak Jambul bin Pengiran Ahmad mempunyai hak tulin bagi
kawasan Langarih hingga Bunbun; Pengiran Abu Bakar dan Pengiran
Dalam sejarah Bahagian Limbang Tajudin mempunyai hak tulin seluruh kawasan Sungai Lawas dan
kawasan yang pertama sekali Sungai Merapok. Pada awalnya kesemua sungai dan kawasan ini telah
menjadi milik Sarawak pada dijual kepada Kompeni Borneo Utara pada tahun 1901. Pada 12 Januari
zaman Brooke ialah kawasan tahun 1905 semua kawasan ini telah dibeli oleh Sarawak daripada Kompeni
Sungai Trusan yang meliputi Borneo Utara dan dengan itu menjadikan Daerah Lawas adalah daerah
Tanjung Paun hingga ke- yang terakhir menjadi sebahagian daripada Sarawak dan juga dengan itu
seluruhan lembah Sungai melengkapkan kawasan negeri Sarawak yang ada seperti sekarang.
Silsilah Raja Brunei Dahulu Terasing Kini Terjalin | 3
sebuah empayar Melayu di sekitar Teluk Brunei. Pada zaman awal itu, seperti Trusan. Kedudukan kawasan ini
juga empayar lain di Kepulauan Melayu, telah dipengaruhi oleh budaya tidak begitu jelas sama ada dalam
Hindu dari India. Dalam hal ini penemuan golden hoard of Limbang kategori tulin atau kerajaan. Dalam
yang terdiri dari 25 barangan emas, termasuk patung Ganesa, pada tahun perjanjian pengambilan kawasan ini
1899 dan batu nisan di Buang Abai yang mempunyai tulisan dalam hurufiah Brooke telah merujuk kepada Sultan
Sanskrit di Limbang adalah bukti terdapat sebuah petempatan yang penting Abdul Mumin dan kemudian dengan
sebelum kedatangan agama Islam. Ukiran pada artifak itu menunjukkan Pengiran Temenggong Hashim pada
pengaruh Jawa abad ke-12 hingga ke-13. tahun 1884.
Di Lawas pengaruh budaya dari kawasan budaya Melayu sebelah barat itu pula
terdapat pada nama geografi yang mungkin ada kaitan dengan yang terdapat di Limbang
Sumatera seperti Lawas sama dengan Padang Lawas dan Berayong mirip Pagar
Ruyong yang ada kaitan dengan empayar awal Srivijaya. Daerah yang sekarang dinamakan Limbang
pada asalnya terdiri dari dua bahagian. Pertama adalah kawasan di sebelah
Dengan adanya kesan-kesan yang tua itu maka Bahagian Limbang telah kanan Sungai Limbang adalah kuripan milik keturunan Sultan Hashim
menerima pengaruh tamadun yang lebih besar, khususnya Kesultanan Melayu Jalilul Alam; kedua Sungai Pandaruan pula adalah tulin Pengiran Muda
Brunei. Penduduk awal Melayu di kawasan yang tidak jauh dari Teluk Damit Mohamad Tajudin anak kepada Pengiran Muda Hashim. Brooke
Brunei telah membina tamadun awalnya sebelum penduduk lain berhijrah telah mengambil kawasan Sungai Limbang dan Pangkalan Tarap pada tahun
dari kawasan pedalaman yang sekarang termasuk dalam Kalimantan, 1890 sedangkan Sungai Pandaruan telah dibeli lebih dari Alfred Everett pada
Indonesia. tahun 1885 dan dibeli oleh Brooke pada tahun 1913.
Dalam sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Brunei, empayarnya telah Sungai Limbang dan Pangkalan Tarap telah menjadi sebuah daerah pada
dibahagikan kepada berbagai kategori. Secara umumnya terdapat dua kategori 17 Mac tahun 1890. Seperti Trusan, Sungai Limbang dan Pangkalan
besar iaitu hamba yang pindah-randah dan sungai yang berbentuk kawasan Tarap (mulai dikenali sebagai Limbang saja) telah dimasukkan dalam
yang takmudahalih. Sehubungan dengan itu rakyat jelata adalah di bawah Bahagian Keempat bersama Baram dan Kidurong. Pegawai Daerah
naungan seorang sultan atau pengiran saja walaupun mereka berpindah-randah pertama ialah O.F. Ricketts yang akan bertugas lama di sini. Seperti di
manakala sungai kekal di bawah seorang sultan atau pengiran. Semua kuasa tempat lain di Sarawak, Ricketts telah membina sebuah kubu yang siap
pentadbiran hamba dan sungai adalah atas anugerah sultan dan bersifat pada tahun 1897 tetapi berbeza dengan di tempat lain kubu ini tidak
kekal turun-temurun. Dalam pada itu sungai pula dipecah kepada 3 jenis, diberi nama, hanya dikenali sebagai Kubu. Di samping itu kawasan Sungai
iaitu kerajaan, kuripan dan tulin. Sungai Pandaruan juga lenyap sebagai daerah berasingan kerana dimasukkan dalam
kerajaan ialah kawasan di bawah kuasa Daerah Limbang.
sultan yang memerintah; kuripan ialah
kawasan yang turun-temurun kepada
waris bekas sultan dan kuripan dan Lawas
tulin ialah kawasan yang dianugerahkan
kepada wazir dan cheteria Brunei yang Beberapa tempat di Daerah Lawas pada masa dahulu adalah dalam hak
turun-temurun. tulin. Punang adalah hak tulin kepunyaan Pengiran Muhamad Tali
Bongsu bin Pengiran anak Mat Daud; Siang-Siang hingga Kuala Bunbun
adalah hak tulin kepada Pengiran Tajudin Hitam bin Pengiran Pemanca;
Trusan Pengiran Anak Jambul bin Pengiran Ahmad mempunyai hak tulin bagi
kawasan Langarih hingga Bunbun; Pengiran Abu Bakar dan Pengiran
Dalam sejarah Bahagian Limbang Tajudin mempunyai hak tulin seluruh kawasan Sungai Lawas dan
kawasan yang pertama sekali Sungai Merapok. Pada awalnya kesemua sungai dan kawasan ini telah
menjadi milik Sarawak pada dijual kepada Kompeni Borneo Utara pada tahun 1901. Pada 12 Januari
zaman Brooke ialah kawasan tahun 1905 semua kawasan ini telah dibeli oleh Sarawak daripada Kompeni
Sungai Trusan yang meliputi Borneo Utara dan dengan itu menjadikan Daerah Lawas adalah daerah
Tanjung Paun hingga ke- yang terakhir menjadi sebahagian daripada Sarawak dan juga dengan itu
seluruhan lembah Sungai melengkapkan kawasan negeri Sarawak yang ada seperti sekarang.
Silsilah Raja Brunei Dahulu Terasing Kini Terjalin | 3
